Rais wa Tume ya Ulaya, Ursula von der Leyen, anakabiliwa na wimbi la ukosoaji kutoka kwa viongozi wa Umoja wa Ulaya na wananchi, kufuatia makubaliano ya kibiashara aliyoyatia saini na Rais wa zamani wa Marekani, Donald Trump, katika ziara yake ya hivi karibuni nchini Scotland.

Katika makubaliano hayo, bidhaa nyingi kutoka Umoja wa Ulaya zitaanza kutozwa ushuru wa asilimia 15 zinapoingia kwenye soko la Marekani. Hatua hiyo imeelezwa kuwa ni pigo kwa sekta ya viwanda barani Ulaya na kuongeza gharama kwa wazalishaji na walaji.

Makubaliano hayo pia yanahusisha uwekezaji wa Umoja wa Ulaya wa dola bilioni 600 kwenye sekta mbalimbali za uchumi wa Marekani, pamoja na ahadi ya kununua nishati kutoka Marekani kwa thamani ya dola bilioni 750 katika kipindi cha miaka mitatu ijayo.

Kwa mujibu wa maafisa wa Tume ya Ulaya, baadhi ya bidhaa kama ndege, teknolojia ya hali ya juu, na baadhi ya mazao ya kilimo hazitaathiriwa na ushuru huo, na zitaendelea kuuzwa kwa masharti ya awali.

Hata hivyo, wakosoaji wa mkataba huo wanadai kuwa von der Leyen alikubali masharti magumu kwa hofu ya kisiasa kwamba Donald Trump, ambaye anaelekea kuwa mgombea wa chama cha Republican katika uchaguzi wa Marekani mwaka 2026, angepunguza msaada wa kijeshi kwa Ukraine iwapo hakuna makubaliano yangefikiwa.

Spika wa Bunge la Ulaya, Valérie Hayer, alieleza kuwa makubaliano hayo “yanaweka Umoja wa Ulaya katika nafasi ya kudhalilika kimataifa,” huku mbunge wa kijani kutoka Ujerumani, Terry Reintke, akisema kuwa “von der Leyen alishindwa kulinda masilahi ya msingi ya raia wa Ulaya.”

Kwa upande mwingine, Uingereza – ambayo haipo tena ndani ya Umoja wa Ulaya – ilifanikiwa kufikia makubaliano tofauti na Marekani, na bidhaa zake sasa zitatozwa ushuru wa asilimia 10 pekee. Viongozi wa Ulaya wamelinganisha makubaliano hayo na kuonyesha kuwa Brussels ilishindwa kupata matokeo bora zaidi.

Wachambuzi wa masuala ya biashara wanasema kuwa makubaliano haya yanaweza kuongeza utegemezi wa Umoja wa Ulaya kwa Marekani, hasa katika sekta ya nishati na ulinzi. Pia kuna wasiwasi kuwa makubaliano haya hayatatii kanuni za Shirika la Biashara Duniani (WTO), jambo ambalo linaweza kusababisha migogoro zaidi ya kibiashara.

Katika kujitetea, von der Leyen alisema:

“Makubaliano haya ni muhimu kwa kulinda usalama wa kiuchumi wa Ulaya, ajira, na uhusiano wa muda mrefu kati ya pande mbili.”

Hata hivyo, maoni hayo hayajatosha kuondoa hofu ya kisiasa na hasira ndani ya Umoja wa Ulaya, ambapo baadhi ya wabunge wanataka makubaliano hayo yaridhiwe upya au kufanyiwa marekebisho.

Makubaliano hayo yanakuja wakati ambapo mvutano wa kibiashara kati ya mataifa makubwa unaongezeka, huku mustakabali wa ushirikiano wa transatlantiki ukionekana kutokuwa na uhakika.